Rukomet-istorija

Rukomet, brza je igra koja se u svojoj modernoj koncepciji igra u sedmogodišnjem nadmetanju od šezdeset minuta, podjeljenog u dva perioda od po trideset minuta. Cilj je baciti loptu u gol i koji god tim postigne više golova, pobjediće. Trenutna konfiguracija rukometa se, međutim, znatno razlikuje od svog prvobitnog oblika.

Počeci igre

Uprkos postojanju starih igara koje su podrazumijevale dodavanje i bacanje lopte, rukomet je tek krajem 19. vijeka počeo da postaje sport kakav je danas u Evropi. U Danskoj je sportski administrator Holger Nielsen zabranio učenicima da igraju fudbal zbog velikog broja povreda, ali im je dozvolio da igraju ’rukometnu utakmicu’ fudbalskom loptom. Nakon njegovog odobrenja studentima, Nielsen je postavio pravila za takvu igru, nazvavši je Haandbold.

Datum kada se dogodio Nielsenov izum je, međutim, kontroverzan. Iako neki dokumenti koje je izdao MOK navode da se to dogodilo 1848. godine, Rukometna federacija Britanske Kolumbije tvrdi da se to dogodilo 1890-ih.

Pored Haandbolda, igra po imenu Hazena razvijala se i u Bohemiji – regiji koja danas obuhvata teritorije Njemačke i Češke – uglavnom u školama u gradu Pragu. Jedan od nastavnika igre, Vaclav Karas, objavio je svoja pravila u bernskom časopisu 1905. godine.

Haandbold i Hazena su imali slična pravila, jer su se obije igrale na terenu od 45k30 metara između dvije ekipe od sedam igrača. Zapravo, razlike među sportovima bile su samo u veličini ciljeva i obliku gol-područja. Pored toga, obojica su se pojavila otprilike u isto vrjeme u istoriji. Haandbold je predstavljen na studentskom sportskom festivalu u Danskoj početkom 1900-ih, a njegov prvi pravilnik objavljen je 1906. Hazenin sopstveni pravilnik objavljen je 1908.

Treća igra će se pojaviti nekoliko godina kasnije. Torball je postao popularan oko 1915. godine i igrao se, suprotno Haandboldu i Hazeni, na terenu od 20k40 metara.

Rukomet je zvanično priznat kao sport 1920. godine zahvaljujući naporima Carla Diema, tadašnjeg direktora Njemačke srednje škole za fizičko obrazovanje sa, međutim, značajnom promijenom: umjesto toga, igra se počela igrati u 11 varijanti originalnog 7-a-side. To je bilo zbog ozloglašenog uticaja fudbala. Prva međunarodna takmičenja dogodila su se nedugo zatim, između Njemačke i Austrije: muških 1925. i ženskih 1930.

Rast sporta doveo je do prve prijave za uključivanje rukometa u olimpijski program 1927. godine. MOK je odbio zahtev za pokazivanje potrebe za boljom organizacijom, pa je Međunarodna amaterska rukometna federacija – IAHF osnovana 4. avgusta 1928. godine. prvi predsednik, američki državljanin, Averi Brundage.

Savremeni sport

Rukomet je debitovao kao olimpijski sport na KSI olimpijadi, u Berlinu 1936. godine – ipak pod pokroviteljstvom Međunarodne asocijacije atletske federacije – IAAF. Prvo svjetsko prvenstvo odigralo se 1938. Međutim, igra bi se ponovo pojavila samo na olimpijskom događaju u Helsinkiju 1952. godine, ali isključivo kao demonstrativni sport.

Od 1938. do 1960-ih, igra se razvijala u dva formata: zatvoreni, u takmičenju 7-a-side i spoljni, sa po 11 igrača u svakom timu. Shodno tome, održala bi se dva odvojena svjetska prvenstva.

U to vrijeme se sport već konsolidovao i broj navijača i sportista je rastao. Otuda je postojala potreba za novom organizacionom strukturom, pa je Međunarodna rukometna federacija – IHF osnovana 11. jula 1946, sa sjedištem u Kopenhagenu.

Unutrašnja verzija je, međutim, počela da preovladava nakon 1952. godine, posebno zbog svoje popularnosti kao brze igre kojoj nisu bili potrebni veliki tereni, a mogla bi se igrati tokom zime, što je bila velika prednost u Skandinaviji i drugim sjevernim zemljama poput Njemačke.

Godinu dana ranije, MOK je odlučio da poveća broj sportova na programu za KSKSI olimpijadu, uključujući rukomet među očekivanim sportovima. Shodno tome, 1972. godine rukomet za muškarce ponovo je ušao na Olimpijske igre, kao i rukomet za žene za sledeću Olimpijadu. Obije verzije se od tada igraju na Olimpijskim igrama, a svetske šampionate održavaju se svake dvije godine.

Od 1972. godine dominacija evropskih timova je jasna u muškom rukometu, jer nijedna druga država van Evrope nije zatražila zlatnu olimpijsku medalju ili titulu svjetskog prvaka. Brazil i Južna Koreja uspJeli su da pobJede evropsku nadmoć i zatraže olimpijske ili svjetske titule .

Na kraju, važno je napomenuti da ovaj sport u poslednje vrJeme raste mnogo više. Na Olimpijskim igrama u Riju 2016. rukomet je bio drugi najpopularniji sport posle fudbala. UspJeh se ne vidi samo na prvenstvima nacionalnih timova, već i u onome što se odnosi na klubove. Od 1993. Liga šampiona Evropske rukometne federacije svake godine privlači sve veći broj. Ovaj rast je takođe doveo do stvaranja nove varijante sporta na otvorenom, rukometa na pJesku, koji se igra na pJesku plaže.